Hooggevoeligheid: versterk je veerkracht en vind balans

Geschreven door Art of Mediums • Persoonlijke groei

Heb je vermoedens dat je hoogsensitief bent?

Hooggevoeligheid is een eigenschap die veel mensen herkennen, maar vaak wordt begrepen op een beperkte manier. Het wordt meestal in verband gebracht met een verhoogde ontvankelijkheid voor prikkels, maar er schuilt veel meer achter. Naast deze gevoeligheid is er ook sprake van een diepere emotionele intelligentie. Helaas wordt hooggevoeligheid soms verkeerd begrepen, en dat kan leiden tot verwarring bij zowel de hooggevoelige persoon als de mensen in zijn of haar omgeving. In dit artikel leer je wat hooggevoeligheid precies inhoudt en hoe je je veerkracht kunt versterken, zodat je beter met prikkels en emoties kunt omgaan.

Wat is sensitiviteit en hoe verhoudt het zich tot hooggevoeligheid?

Het woord sensitiviteit heeft meerdere betekenissen. Het verwijst niet alleen naar de mate van ontvankelijkheid voor prikkels, maar ook naar het vermogen om emotioneel intelligent te reageren. Voor hooggevoelige personen is sensitiviteit een van hun belangrijkste eigenschappen, vooral wanneer ze in balans zijn. Toch ervaren ook zij momenten van overprikkeling. In zo’n toestand is het lastig om die sensitiviteit om te zetten in begrip of empathie.

De balans tussen gevoeligheid en overprikkeling

Wanneer hooggevoelige mensen te veel prikkels ervaren, raken ze vaak geïrriteerd en hebben ze behoefte aan rust. Dit staat in schril contrast met hun natuurlijke capaciteit om open en empathisch te zijn. Niet-hooggevoelige personen lijken juist in chaotische situaties vaker begripvoller te reageren. Dit verschil benadrukt hoe belangrijk het is om als hooggevoelig persoon te leren omgaan met prikkels.

Overprikkeling: wat is het en waarom overkomt het iedereen?

Overprikkeling ontstaat wanneer je zenuwstelsel meer stimulatie ontvangt dan het aankan. Dit kan iedereen overkomen, ongeacht of je hooggevoelig bent of niet. Het verschil is dat hooggevoelige mensen sneller deze grens bereiken. Hun intense waarneming en verwerking van prikkels zorgt ervoor dat ze vaker stress ervaren door overprikkeling.

Symptomen van overprikkeling

Overprikkeling kan zich op verschillende manieren uiten:

• Slecht presteren op je werk of bij dagelijkse taken.
• Gevoelens van irritatie en kort lontje.
• Vermoeidheid, vergeetachtigheid of moeite met concentreren.

Een lange werkdag zonder pauzes of een druk sociaal evenement kan bijvoorbeeld al genoeg zijn om overprikkeld te raken. Het is belangrijk om te erkennen dat iedereen, hooggevoelig of niet, deze stressreactie kan ervaren. Niet-hooggevoelige personen hebben hier doorgaans pas last van tijdens periodes van hoge emotionele stress.

Interne en externe prikkels: wat zijn ze en hoe herken je ze?

Prikkels kunnen zowel van buitenaf als van binnenuit komen. Het is belangrijk om beide soorten te herkennen, omdat ze je op verschillende manieren beïnvloeden.

Externe prikkels

Deze prikkels komen uit je omgeving en zijn vaak herkenbaar:

• Geluiden: Lawaai, muziek of stemmen in een drukke ruimte.
• Visuele input: Felle lichten of drukke beelden.
• Situaties: Drukke feestjes, lange vergaderingen of grote groepen mensen.

Interne prikkels

Interne prikkels zijn vaak minder opvallend, maar kunnen net zo veel impact hebben:

• Fysieke signalen: Pijn, honger of dorst.
• Mentale processen: Herinneringen, gedachten en fantasieën.
• Emoties: Blijdschap, woede of verdriet.

Soms lijken bepaalde prikkels normaal en heb je het idee dat je eraan gewend bent. Toch kunnen ze onbewust veel energie kosten. Dit merk je bijvoorbeeld als je na een drukke dag plotseling uitgeput bent zonder duidelijke reden.

De moderne wereld en overprikkeling

In onze snelle en drukke samenleving wordt het steeds lastiger om overprikkeling te vermijden. Veel mensen, hooggevoelig of niet, hebben moeite om zich staande te houden in een wereld vol lawaai, technologie en constante informatie.

Hoe ga je om met een overdaad aan externe stimulansen?

• Neem regelmatig pauzes om je zenuwstelsel tot rust te brengen.
• Beweeg dagelijks om spanning af te voeren.
• Verander je houding bewust naar een meer ontspannen positie.
• Als het echt te veel wordt, verlaat dan de situatie en zoek een rustige plek op.

Door mindfulness en energetische technieken toe te passen, kun je leren je evenwicht te herstellen. Dit helpt je om beter met prikkels om te gaan en je balans te bewaren.

Overprikkeling is niet altijd angst

Een veelvoorkomend misverstand is dat overprikkeling hetzelfde is als angst. Hoewel angst zeker een vorm van prikkeling kan veroorzaken, geldt dit ook voor andere emoties, zoals enthousiasme of nieuwsgierigheid. Zelfs gedachten en nieuwe situaties kunnen sterke prikkels geven.

Verschillende reacties op prikkeling

Niet iedereen reageert hetzelfde op prikkeling. Bij de een uit het zich in nervositeit, terwijl een ander juist vermoeid raakt of een verhoogde hartslag ervaart. Het is daarom belangrijk om je eigen reacties te leren kennen en te begrijpen dat ze niet altijd iets met angst te maken hebben.

Leer je reacties begrijpen en anders bekijken

Hooggevoelige mensen kunnen sterke emoties en stress soms verwarren met angst. Het is belangrijk om deze emoties goed te analyseren en te begrijpen wat er werkelijk aan de hand is.

Praktische stappen om je reacties te begrijpen

1. Vraag jezelf af wat je echt voelt. Is het angst, of bijvoorbeeld nieuwsgierigheid of spanning?
2. Analyseer de situatie objectief. Wat veroorzaakt je reactie, en is die reactie logisch?
3. Probeer je emoties niet te vermijden, maar ze te accepteren. Dit maakt ze beter hanteerbaar.

Door op deze manier naar je eigen reacties te kijken, voorkom je dat je jezelf ten onrechte labelt als angstig.

Acceptatie als sleutel tot balans

Een van de belangrijkste stappen in het omgaan met hooggevoeligheid is zelfacceptatie. Door jezelf te accepteren zoals je bent, creëer je een basis voor persoonlijke groei en innerlijke rust. In plaats van jezelf te bekritiseren, kun je leren om je natuurlijke reacties te omarmen en beter in balans te blijven.

Hoe zelfacceptatie helpt

• Je ervaart minder stress omdat je jezelf niet hoeft te veranderen.
• Het wordt makkelijker om jezelf open te stellen in sociale situaties.
• Je kunt beter omgaan met onverwachte prikkels en emoties.

Twaalf tips voor drukke sociale situaties

Voor veel hooggevoelige mensen zijn drukke bijeenkomsten, zoals feestjes of vergaderingen, een uitdaging. Hieronder vind je twaalf praktische tips die je helpen om beter met deze situaties om te gaan.

1. Beweeg vooraf: Ga sporten of wandelen om je energie te reguleren.
2. Rust uit: Neem een korte powernap of ontspan een halfuurtje.
3. Beperk je tijd: Blijf korter dan normaal en dwing jezelf niet om langer te blijven.
4. Zoek rustige plekken: Neem af en toe een pauze in een stille ruimte.
5. Gebruik oordopjes: Geluidsfilterende oordopjes verminderen lawaai en maken gesprekken duidelijker.
6. Let op je houding: Ontspan je schouders, gezicht en benen. Dit bespaart energie.
7. Focus op één persoon: Voorkom overbelasting door je aandacht te richten.
8. Blijf in het moment: Accepteer je gevoelens zonder oordeel.
9. Gebruik positieve affirmaties: Zeg tegen jezelf dat je de situatie aankunt.
10. Help anderen: Door iemand anders op zijn gemak te stellen, voel je jezelf ook beter.
11. Creëer een buffer: Plan na het evenement tijd in om te ontprikkelen.
12. Wees voorbereid: Houd altijd oordopjes of andere hulpmiddelen bij de hand.

Maak van je hooggevoeligheid een kracht

Hooggevoeligheid is geen zwakte, maar een unieke eigenschap die je kunt leren omarmen. Door bewuster om te gaan met prikkels en je reacties te begrijpen, kun je je veerkracht vergroten en beter in balans blijven. Met de juiste strategieën en zelfacceptatie kun je je hooggevoeligheid gebruiken als kracht in plaats van een last.